Kwaliteitscriteria Gezinshuizen

24 juni 2019 heeft het kernteam Kwaliteitscriteria met trots de Kwaliteitscriteria Gezinshuizen gepresenteerd via een symposium. Ook is er een handzame verkorte versie van de kwaliteitscriteria Gezinshuizen gemaakt. Tijdens het symposium heeft Sacha Sluijter van Sacha tekent, in opdracht van het Gezinspiratieplein, een mooie visuele samenvatting van de kwaliteitscriteria Gezinshuizen gemaakt. 

-----------------------------------------------------------------------------------------

Wil je weten hoe de kwaliteitscriteria tot stand zijn gekomen? Lees dan de onderstaande voortgangsberichten van het kernteam Kwaliteitscriteria.

Kwaliteitskader Gezinshuizen: kwaliteit in professionele gezinsvormen

Voortgangsbericht december 2018

Aanleiding

In september 2016 verscheen, onder verantwoordelijkheid van de gezamenlijke inspecties (Jeugdzorg en Gezondheidszorg), het rapport ‘verantwoorde hulp voor jeugd in gezinshuizen’. In dit rapport wordt gesteld dat de ontwikkeling waarin steeds meer kinderen met complexe problematiek in gezinshuizen worden geplaatst, in samenhang met de geconstateerde verbeter- en aandachtspunten, vraagt om reflectie op welke richtlijnen en kwaliteitseisen aan deze zorgvorm moeten worden gesteld. De inspectie is op grond van haar bevindingen van mening dat het werkveld een Kwaliteitskader Gezinshuizen dient op te stellen, dat zij kunnen gebruiken als input voor hun toetsingskader. In lijn met de bevindingen die in het rapport van de inspectie beschreven staan, is er een formele oproep gekomen vanuit het ministerie van VWS aan de sector om in gezamenlijkheid bovengenoemd document te ontwikkelen. Concreet wordt er gevraagd om vanuit een eenduidige definitie en een gedeelde visie te komen tot een beschrijving van kwaliteit en veldnormen in gezinshuizen (met oog voor de variatie in professionele kleinschalige gezinsvormen waar het onderdeel uitmaken van een natuurlijk gezinssysteem het uitgangspunt is).

Samenstelling kernteam Kwaliteitscriteria

In 2017 is een kernteam geformeerd en aan het werk gegaan om invulling te geven aan deze opdracht. Het kernteam bestaat uit een mix van vertegenwoordigers die zich aangesproken voelden en die vanuit ‘kennis’ en / of ‘ervaring’ bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van het kwaliteitskader.

Samenstelling van het kernteam:

  • Rob de Munck – directie Gezinshuis.com (in de rol van voorzitter)
  • Yolande van Beusekom
  • Gerard den Besten (extern woordvoerder beroepsvereniging Present 24x7) en Dina Heijs (beleidsmedewerker beroepsvereniging Present 24x7) - vertegenwoordigers van gezinshuisouders
  • Afric Meijer – ervaringsdeskundige en daarmee vertegenwoordiger van het cliëntperspectief
  • Marleen Dessing- Bressers en Lieda van de Vis (Hoofd Behandelaren gezinshuizen Driestroom, als vertegenwoordiging van franchise organisaties).
  • Carola Bodenstaff – beleidsadviseur Jeugdzorg Nederland (vertegenwoordiger van zorgaanbieders voor jeugdhulp)
  • Elly de Jong – programmamanager gezinsvormen - Keurmerk Gezinshuizen, Rudolphstichting.
  • Hans Oldewarris (locatiemanager) en Theo van Dam (gedragswetenschapper) – beiden werkzaam bij ’s Heeren Loo en Expertisecentrum Advisium, vertegenwoordigers van jeugdhulpaanbieders en zorg aan LVB doelgroep
  • Peer van der Helm (lector) en Anna Dekker (onderzoeker) – werkzaam bij het lectoraat ‘Residentiële Jeugdzorg’ van Hogeschool Leiden, vertegenwoordigers van kennis en wetenschap
  • Mariska de Baat – adviseur jeugdhulp in gezinsvormen bij het Nederlands Jeugdinstituut


Voor de inhoud van het kwaliteitskader wordt veel waarde gehecht aan de input van het werkveld. Om deze reden zijn er inputteams en een klankbordgroep geformeerd, die een belangrijke rol hebben in het ontwikkelproces. Op deze manier wordt getracht om expertise, kennis, kunde en ervaring van verschillende partijen zo goed mogelijk mee te nemen in de totstandkoming van het document.

De meerledige doelstelling van het kwaliteitskader

  • Het kwaliteitskader geeft duidelijkheid aan kinderen, jongeren, (jong)volwassenen en ouders (cliënten) over wat zij kunnen verwachten van een gezinshuis.
  • Het kwaliteitskader vormt een stimulans voor gezinshuisouders en de ondersteunende partijen om de zorgvorm heen om voortdurend te werken aan kwaliteitswaarborging en –verbetering. Het kwaliteitskader beoogt aan te geven wat kenmerken zijn van een kwalitatief goed gezinshuis
    (‘het wat’). Gezinshuisouders en de ondersteunende partijen hebben de ruimte om de manier waarop ze dit doen (‘het hoe’) zelf vorm te geven. Uitgangspunt van het kwaliteitskader is: ‘pas toe of leg uit’. Een gezinshuisouder heeft de professionele verantwoordelijkheid om kwaliteit
    te bieden zoals verwoord in het kwaliteitskader, maar onderbouwd afwijken in een individuele situatie is onderdeel van de professionele autonomie.
  • Door dit kwaliteitskader wordt duidelijk wat de unieke kenmerken van gezinshuizen zijn, waardoor het zich ook kan onderscheiden van andere zorgvormen. Het creëert duidelijkheid over het beroep ‘gezinshuisouder’ en de zorgvorm ‘gezinshuis’, waardoor het bijdraagt aan de
    positionering van gezinshuizen als zorgvorm voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen met complexe problematiek in een complex werkveld. Dit maakt het kwaliteitskader niet alleen relevant voor de zorgafnemers en zorgaanbieders (jeugdhulpaanbieders), maar ook voor degenen die de zorg inkopen (bv. gemeenten, zorgkantoren), degenen die verantwoordelijk zijn voor goede zorg aan burgers (lokale en landelijke politiek) en degenen die de nieuwe professionals opleiden.
  • Het kwaliteitskader geeft richting aan de leidinggevenden van zorgorganisaties, franchiseondernemingen en zelfstandig opererende gezinshuizen, omdat het kwaliteitskader het mogelijk maakt te sturen op kwaliteit van de geboden zorg, ruimte is voor eigenheid en authenticiteit van de organisaties en de zorgvormen. Het kwaliteitskader beschrijft een norm en biedt niet alleen aanknopingspunten om te sturen op kwaliteit, maar ook om deze te monitoren, te waarborgen en waar nodig op maat te differentiëren en te verbeteren.
  • Het kwaliteitskader geeft richting aan de leidinggevenden van zorgorganisaties, franchiseondernemingen en zelfstandig opererende gezinshuizen, omdat het kwaliteitskader het mogelijk maakt te sturen op kwaliteit van de geboden zorg, waarin ruimte is voor eigenheid en authenticiteit van de organisaties en de gezinshuizen. Het landelijk kwaliteitskader beschrijft een norm en biedt niet alleen aanknopingspunten om te sturen op kwaliteit, maar ook om deze te monitoren, te waarborgen en waar nodig op maat te differentiëren en te verbeteren.

Wat er al gebeurd is

  • In het eerste kwartaal van 2018 heeft het kernteam een definitie voor ‘gezinshuizen’ vastgesteld en een gedeelde visie op zorg voor jeugd in gezinshuizen geschreven. Het wonen in een natuurlijk gezinssysteem dat tegelijkertijd professioneel is, stond hierbij aan de basis.
  • In het voorjaar van 2018 zijn er vier bijeenkomsten met inputteams georganiseerd om input te verzamelen over de volgende bouwstenen:
    o Cliëntpositie
    o Leefklimaat in gezinshuizen;
    o Bekwame gezinshuisouder, en;
    o Organisatie van goede en transparante zorg.
    Personen hebben zich kunnen aanmelden voor een inputteam, maar het kernteam heeft ook gericht mensen uitgenodigd. Centraal stond te
    achterhalen wat men onder kwaliteit binnen deze bouwsteen verstaat en hoe dit dan zichtbaar kan zijn in een gezinshuis. Deze input is gebruikt om per bouwsteen te kunnen beschrijven wat er onder kwaliteit wordt verstaan en wat veldnormen zijn.
  • De input is verwerkt door het kernteam, wat heeft geleid tot een conceptversie.
  • Begin oktober is het concept verspreid onder de leden van de klankbordgroep.
  • In november is er een bijeenkomst met de klankbordgroep georganiseerd waarin een brede vertegenwoordiging van het werkveld met de ontwikkelaars van het kwaliteitskader van gedachte heeft gewisseld over de conceptversie van het document. Ter voorbereiding hadden de leden van de klankbordgroep bij hun achterban feedback opgehaald. Dit heeft een flinke hoeveelheid opbouwende feedback opgeleverd, die is voorgelegd aan het kernteam. Op basis van de opgehaalde feedback concludeert het kernteam dat het concept een mooi uitgangspunt vormt en dat de opgehaalde feedback – mede door de brede representatie van de klankbordgroep - het mogelijk maakt om toe te werken naar de definitieve versie.
  • De definitieve versie zal als volgt zijn opgebouwd:

En nu?

  • Bent u nog niet in de gelegenheid geweest om mee te denken of lezen, maar wilt u dat wel? Neem contact op met Anna Dekker (Hogeschool Leiden, [email protected] ) en Mariska de Baat (NJI), [email protected] ). U ontvangt dan het concept Kwaliteitskader en kunt daar feedback op geven. Met alle input die we op 7 januari hebben gaan we de definitieve versie opstellen.
  • Het kernteam buigt zich samen met het ministerie van VWS over de vraag hoe het kwaliteitskader een ‘levend document’ kan worden en wie er na oplevering eigenaar wordt van het document.

En dan?

  • In het voorjaar van 2019 wordt er een symposium georganiseerd om het kwaliteitskader te lanceren. In een volgend voortgangsbericht leest u daar meer over.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Kwaliteitskader Gezinshuizen: kwaliteit in professionele gezinsvormen

Voortgangsbericht april 2019

In het voortgangsbericht van december 2018 stond beschreven wat de meerledige doelstelling van het kwaliteitskader is, hoe het ontwikkelproces er tot dan uitzag, wat de beoogde planning was en welke personen en instanties zich bezig houden met de ontwikkeling van het document. Tientallen gezinshuisouders, zorgaanbieders en meerdere brancheorganisaties hebben op verschillende momenten meegedacht (inputteams, klankbordgroep), en feedback geleverd op een conceptversie (via e-mail).

Verwerking van de input en het vervolg

Hartelijk dank voor alle tijd en energie die is geïnvesteerd! Met alle input die is gegeven, is een definitieve versie opgesteld. We zijn blij met het resultaat en merken dat veel partijen behoefte hebben aan een duidelijk kader voor de jeugdhulp in gezinshuizen. Het ministerie van VWS en de Inspectie hebben het document, dat begin april is opgeleverd, goedgekeurd. Het document biedt een belangrijk kader voor het actieplan gezinshuizen dat wordt opgesteld in opdracht van het ministerie. We stonden dan ook al even klaar om de kwaliteitscriteria aan het veld te presenteren. Er waren echter nog enkele rand voorwaardelijke zaken waarover moest worden afgestemd, die buiten onze invloedssfeer lagen. Op 24 april hebben we echter te horen gekregen dat de minister akkoord heeft gegeven op zowel de naamgeving van het document als op de inhoud. Voor een goede positionering van het document in het veld en voor beleidsmakers, is het nodig dat we de naam Kwaliteitskader Gezinshuizen wijzigen in Kwaliteitscriteria Gezinshuizen. De naamswijziging heeft geen consequenties voor de inhoud van dit denk- en toetsingskader voor kwaliteit in professionele gezinsvormen. We willen het document graag aan het veld presenteren.

Reserveer in uw agenda

Maandag 24 juni 2019
9.30u – 14.00u

Voor het Symposium 'De kwaliteit van gezinshuizen', waar niet alleen het document gepresenteerd zal worden, maar waar we nadrukkelijk met o.a. gemeenten, gezinshuisouders en de inspectie nadenken over de betekenis van de kwaliteitscriteria voor de praktijk, beleidsmakers, zorginkoop en
kwaliteitszorg.

Vragen?